Mara Christian Fellowship Decennial Celebration, Malaysia (19 Feb. 2015)

Khazohpa Ahneipa Phopi Nohlaona (Hla 33:10-12)

Sermon by Rev. Zodau

Eima Beipa Zisu Krista moh ta Chibaih ei cha bu ei. Mara Christian Fellowship kô 10 tlohna a vaw lypa nama zydua nata MEF thlachhakhei tuhpa zydua chô liata Khazohpa ta byhnâ cha pie mawh ei sy!

He hawhta Mara Christian Fellowship, Malaysia kô 10 tlohna alyna kyhchhi rônâh ngaita liata keima tovyuh rônâh kawpa ei vaw topa he a phuh leipa nata keima khiah maw Khazohpa byhnâ to chai nei tahpa pachâ nata ei ly ngâsâ. Chyhsa khoh dâh khiah la, atanoh zy hawhpa he cha Mara Christian Fellowship a vaw padua tuhpazy ta he tovyuh rônâh kawpa he to ei sala, kô 10 chhôh Khazohpa ku nata phei hniezy paziah ei sala, alypa a cha taraw awna. Chahrasala, Khazohpa ta keima he byhnâ kao nano lâ tawhta na pie tyh ta, Khazohpa ta eina hmâna kao a nano kaw ei tatyhpa cha, “biehthlana liata Khazohpa ta ei na hmâ tyh bao.” Eikha cha MEC Theological Seminar he Meisakotlah liata 2002 liata eima hnei. Pachutuh awpa apahawhpazy cha Dr. K. Zohra (Siaha), Rev. LB Siama (General Secretary), Rev. Victor Ve-u nata Pro.pastor Sikhawzy ama cha. Cha hry liata Pro.pastor Sikhaw dei vaw tlô ta nôpaw hronawh vaw tlô tla khao leipa eita, zawpi ama tha a chhie thei dâh cha la rei theipa cha vei. Thokhazy cha Dr. K. Zohra hmô khoh vâta a vaw tlôpazy, thokha cha Rev. LB. Siama hmô khoh vâta a vaw tlôpazy cha pâ holo eita, amozy ama vaw tlô khao lei tawh cha khih la palie bâ dâdei awpa ama khoh kaw ba. Rev. Sitlo (Mission Secretary) cha atlalapa chahruh awpa ta na chho ta, “Tlokhuh Pachhana” tahpa ei pachu ei. Khazohpa ta byhnâ na pie ta, achhana liata cha a vaw tlô penawhzy aly ngasa eita, nôpaw nawh ama vaw tlô leipa eima ly kaw ama tah. Ei rei khohpa cha atanoh nôpaw khohchhihpazy palôhru liata ngiabâh kaw tyh pita, hla sa thaipa ngiabâh kaw tyh pita, kyhchhi chhao he hlata rônâh viapa pachâ chhielie tyh pita, chahrasala, Khazohpa ta miah a tlôkheina liata eima ly awpa hmiatua ta ei cha hrua ei.

Atanoh MCF kô 10 tlohna liata Khazohpa bie pacha awpa ta ei vaw tlypa cha Hlazy 33:10-12 he a cha: 10 Abeipa ta phopizy ryhraona cha hrao leipa pachasa ta, chyhsa pachâna cha khapa hma phahnai hnei leipa ta atao tyh. 11 Abeipa ryhraona cha chhazaw ta y aw ta, palôh liata a pacha zydua cha chhâ zydua ta a y thlâhâ aw. 12 Abeipa Khazohpa ahneipa phopi cha ama nohlaona, a ryu tona châta atlypa chyhsazy cha!”

Biehrai he Khazohpa bie nah thliena or Khazohpa bie a chuna dei cha leipa ta, Khazohpa chyhsazy or Khazohpa ahneipa chyhsa hro kheita byhnâzy ama to holo tahpazy miah a pachutuhpa chhao a cha hra. Biehrai Parohpa he Israel phopi thâtih cha a cha. Cha hawhta Israel phopi he Khazohpa ta a tlypa chyhsa, Khazohpa ahneipa chyhsazy ama cha. Kaokhala ta eima rei khiah Biehrai Parohpa cha Khazohpa a ypa chyhsazy byhnâ tona nata Khazohpa a ypa khao leipa chyhsazy byhnâ to khao leina kyh sai a châ. Chavâta Biehrai liata cha nohlaona he nama kha tlu ma na tha a tlo, khatluma na hnei, na thai, na soh tahpa liata a pahnieh leipa ta Khazohpa nama hnohta a y ma/ y lei ma? tahpa liata a pahnieh. Israel chyhsa chhao ta Khazohpa y leipa ta chariah a dyuh awpazy ngâh vei ei. Pkn. ta Pua. 33:1-23 taih eima mo tita, Khazohpa ta Israel phopi nata a pahlao khoh khao leipa ta, a chhapa cha Isreal phopizy cha molei eita, chhorupa ama chapa vâta, amo hnôhta vaw sie khao aw vana a tah. Mawsi nata a sahlaozy cha ngiaroh tah kaw ei ta, ama moleina (ama tobipazy )cha thy khai eita, cha tawhta Khazohpa ta ama molei ama ro tawhta amo hnohta a pahlao heih tahpa pahnopa a cha. Israel sahlaozy cha chariah adyuh awpa khiah theihthaipazy awpata Khazohpa ta maniah a vaw pahlao awma. Pakhona hluhpi rei awpa a y. Chahrasala reih khao aw ma pi. Abraha hnohta yta, Mawsi hnoh ta y hra ta, Zawsua hnoh ta a y lyma hra. Israel phopi cha Khazopa a hneipa phopi ama cha vâta chipho nohlaopa ama cha.

Atahma khizaw a sie ngapa liata Khazohpa ahneipa râh ei tah tyhpazy cha hluhpi a y hry liata America nata Britainzy he ama cha. Cha cha ama râh motto liata eima hmo. Britain (Mongyuh nawh) râh motto cha “God and my right” tahpa cha ta a y zie cha “Khazohpa ta ryureina nawh a hnei” tahna a cha. He motto he Mongyuh beipa Henry V ta 1413 liata a vaw hmah tuapa a cha. A vaw hmana chhapa cha 1194 kô liata Gisors adyuhna y ta – cha cha Richard I of England nata Philip II of France zy a dyuhna a cha. Cha liata Richard ta France cha pahnie haw ta, châ a ropa cha “It is not us who have done it but God and our right through us” “He pahniena he keimo tao theipa châ leipa ta Khazohpa ta ryurei theina nawh miah a piepa a cha” a tah. Cha Richard ta a ropa cha King Henry ta Mongyuh emblem châta vaw tao ta, ama ngôh taka liata chhao ama vaw chhuh papa a vaw cha. United Kingdom ke Khazohpa paduapa Khazohpa eih cha ta a chhôh liata a chyhsa chhao Khazohpa chyhsa ama chazie a chhopasia ngasa hra.

America nawh motto liata “In God We Trust” “Khazohpa liata eima pahnieh” tahpa hmapa a vaw cha. USA President Eisenhower ta 1956 liata official motto ta a vaw hma tua. He motto chhao he “Maryland Campaign” ama tahpa “Antietam” a dyuhna liata pahniena ao a cha. 1862 liata America thati liata a dyuhna rarôh y ngaipa a y. nohkha ta chyhsa 22717 ama thi. Cha liata USA nata Greek chyhsazy adyuhna liata a cha. Cha liata America cha a pahnie hawpa vâta “keimo cha Khazohpa a pahniepa eima cha” tahpa ama phuah. Cha daihti liata hmo yzie hawhta 1956 liata “the Cold War” ama tahpa America nata Soviet Union a dyuhna a vaw y haw. Soviet he Khazohpa y vei tahpa ngiapâna a pyhpa cha eita, amo a dyuhna châta “keimo cha Khazohpa a pahniehpa eima cha” tahpa motto ama vaw hmapa a cha. USA zy ta ama phusa liata “In God We Trust” tahpa roh eita, atanoh ama Khazohpa zakhei leipa eita ama châkhei lyma. Chavâta USA dollar cha anohlao lyma ta Tâka rina he USDollar ta thliepa a cha.

Keimo Marasaw zaw khei hawhpa phopi ma eima cha? Kei ta cha Marasawzy pi he Khazohpa ta ano chyhsa châta a tlypa, Khazohpa ahneipa phopi eima cha ei tah. Achhapa cha

  1. Marasawzy cha Khazohpa ta direct ta a tlypa eima cha. Cha cha eima Missionary R.A Lorrain chakaona tawhta pahno theipa a châ. Khazoh hmia liata Mara chipho ama y hrana tahpa cha Khazohpa tlai ta RA Lorrain liata pahnona a pie. Lorrain he ano tlai ta “Further India” la sie th tahpa Khazohpa tawhta ao a theipa a cha. “Further India” tahpa cha atahma “Mara rah” he a cha. Mara râh lâta sie awpa he Lorrain hnoh ta Khazohpa tlai cha a vaw pahrua chhielie hawpa vâta keimo Marasawzy hruana vâta cha vei, Khazohpa tlai ta a hruapa vâta Khazohpa a tlypa chyhsazy eima cha tahpa pahno theipa a cha.
  2. Mara Awnanopa he chipho target-pa ta paduapa eima cha, cha cha “The Lakher Pioneer Mission” he a cha. Lakher Pioneer Mission paduana daihti liata Mission society zy he Denominational based sai a cha via. Keimo Lakher Pioneer Mission dei he Chipho based mission society a cha. 1905 liata paduapa châ ta Marapa chipho eihrâhpa châta Khazohpa ta miah a vaw tuapa lyma a cha. Lorrain chipho target-pa ta mission chakaona vision vaw hnei vei mawh sala, 1938 kô liata Pakao liata American Baptist Mission na bua nga awpa a byuh aw vei. Khatai su lia rai y sala a pha khai thlaha awpa a cha. Marapa chipho kha a target-pa ta mission chakao rai a hriapa a cha vâta Lakher Pioneer Mission khô lata Mara saw ama y awpa pasaih vei. Cha kyh vâta Dr. Cope nata ama bua chaipa a cha. Cha a chhuahna cha Khazohpa ahneipa phopi padua awpa he a vision a vaw cha. Thatihpha hmapa ta chipho padua ta palaiseihsa awpa he a chhuahna a vaw cha.
  3. Chin Hill nata Lushai Hill rachhoh zydua liata amo reih tata Holy Bible a hneituapa cha Mara mo eima cha. Mizo nawh cha 1959 liata Holy Bible hnei ta, Lai (Hakha) nawh ta 1978 ta Holy Bible ama hnei. Eima missionary nawhzy a hlâna nata tiamana vâta Khazohpa bie eima reih ta tlai ta a reitua chai awpa eima vaw cha hlahpa he eima vâhneina miakha a cha. Atahma eima hmâ haipa Mara Tlôsai ao he Biehrai reih eima tatyhpa a cha. Khizaw liata chipho a leidiapa he reih (literarture) ahnei leipa chipho he a cha. Pkn. ta Byuh chyhsa nawh cha Burma râh liata chyhsa hmiatuapa hawhpa vaw cha taraw eita, Byuh literarture ama hnei leipa vâta atahma Byuh chipho tahpa pahnopa cha khao vei. Keimo deikua biehrai hnei pita, Hlabu hnei pita cha zydua cha Khazohpa kyh reina a cha. Kaokha lâta eima rei khiah eima Missionary nawhzy contribution a cha. RA Lorrain Mara cha a tao hlata mohropa (Capt. S.R Tickell) ta 1952 liata Mara châ a tao haw tahpa chata, chahrasala cha Mara châ a thi lilaw haw. Atanoh hmôpa y khao vei. Keima cha ei pachâ tyh, ama tao tuapa Mara châ a vaw y khaoleipa he Khazohpa ryhraona a cha ei tah. Achhapa cha Secular chipho hawhta miah a paysa awpa vâta. Eima missionary zy ta Mara châ tao leipa cha sala, eima chipho mohro ta miah ama palâ thei hra aw. Missionary nawh ta Biehraizy, Hlabuzy liata Literature bopata chipho laihseihna ama vaw taopa vâta Khazohpa ahneipa chipho, ama reih ta Khazohpa a chhypa chipho, ta miah a vaw taona eima nohlaona a cha ei tah.

Cha kao 3 tawhta a duapa ta Marasawzy pi he Khazohpa ta atlypa, Khazohpa ahneipa phopi eima cha. Thatihpha ta sapa cha pita, eima byhnâ tona chhao thatihpha a cha hra aw. Chipho hropazy nata eima lyu ah leina chhao a cha. Marasaw zy pi la mohropa phopizy apie-lyuna dâh nata a vaw lyu khao aw ma pi. 1995 kô liata Phaka tlô nata Marasaw Phakâ liata a ypazy a na hiahri ei, “Burma zy cha lôsôhpa khao kiah liata chanôzy a vaw chhi eita a pheikhei nga eita, a myla ta alô hmô eita eima no a âh kaw” ama tah. Reipasaona alai ngasa ama tah. Chipho hropazy cha thatihpha ta sapa ama châ leipa vâta moleina chôta byhnâzy ama to holo thlyu aw. Uahvâ chhao ama chhih kaw aw. Keimo Marasaw deikua cha Thatipha ta sapapuapa eima châ vâta Khazohpa sawzy cha pita, eima byhnâ tona cha “thatihpha” cha aw ta, eima paona chhao “Khazohpa” or “Thâtihpha” a cha hra aw. Thatihpha na paphasaina noh liata na leina noh cha aw, Thatihpha na chakao pathao noh liata byhnâ na to pathao noh a châ aw.

Atahma South Korea he byhnâ a topa râh miakha ta khizaw ta a pypa a cha. Khapa ma a byhnâ tona a cha tahpa research atao thaipazy ta tao eita, Khizaw zydua liata Thâtihpha chakaopa ta mission ama pathlie ama tah. Khizaw liata râh he 196 y ta, chazy hry ta Korea nawhta missionary he 138 râh ama tuah haw. India râh miakha liata Korea ta missionary atuapa maluh cha 11214, USA 59074, Germany 3524, Australia 3598 (2009) ta pahnopa a cha. Râh to liata mission chakao ta Awnanopa padua awpa mission ama hnei nota, China cha chôka to liata Chinese product mia 2-3 chha zua theipa a chhuah. Kachin Pastor pakha ta Testimony a reipa cha, Kachina chyhsazy cha “Three Years three hundred mission” 1977 vaw padua pita, that a mission vaw chakao pita, kô 3 chhôh ta awnano thiehpa 7638 ama vaw hmo, cha tawhta Kachin chyhsa ahnei rohpa hluhpi ama vaw pua. Mission chakaona eima vaw paha tawhta eima hnei rohna zydua “chariah adyuhna lâta hma awpa a vaw cha haw” a tah.

Chavâta Marasawzy Khazohpa ahneipa phopi eima chapa hawhta Khazohpa chakao suh vy. Mission châta sôh na thyuzy apasasa kha ei. Thâtihpha na chakaona he eima byhnâ tona a cha. Na tlona maih liata Awnanopa leipa ta y kha y. Khazohpa chakaona su a paryh ma y. Mohropazy cha Restaurantzy, Company zy, ama palaikhei aw. Keimo la Awnanopa he a palaikhei suh vy. Khazohpa noh maih liata achhyna o tlô lei awpa chi suh vy. Awnanopa he Khazohpa ta Marasaw châta byhnâ tona miah a vaw chhuahdypa a cha.

Bie a nathlietuhpa zydua Khazohpa tawhta nohlaona to muh vy, Amen.

_______________

*Rev. Zodau cha Mara Evangelical Church Pastor zy hryta pakha châ ta, tahma Lutheran Theological Seminary, Hong Kong liata D.Th in New Testament, Second Year achu ngâ haipa acha. Sermon pha kawpa Marasaw zydua reithei awpata a vaw thyu theipa vata alyna bie eima hla. Khazohpa ta âchuna liata chhitha sala hlaotlona byhna pie mawh sy tapa he marachurch.org thlachhana achâ.

Rev. Zodau
Phone: +852-68946096
Email: susupaw66@gmail.com